- Γράφει η Χριστίνα Χατζηπαλαμουτζή
Το διαχρονικό πρόβλημα του χαμηλού ποσοστού αναφοράς ανεπιθύμητων ενεργειών φαρμάκων που δηλώνονται από του υγειονομικούς στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) με την κίτρινη κάρτα, έφερε στην επικαιρότητα το θέμα που έχει δημιουργηθεί με τις σπάνιες παρενέργειες θρομβώσεων που σχετίζονται με τα εμβόλια κατά της Covid-19 – «Το έλλειμμα εκπαίδευσης είναι σημαντικό, γιατί η συμπλήρωση της κίτρινης κάρτας εξακολουθεί να αποτελεί «ταμπού» μεταξύ των υγειονομικών, όπως τονίζει η Δέσποινα Μακριδάκη.
Έλλειμα εκπαίδευσης των υγειονομικών
Η κίτρινη κάρτα αποτελεί ένα ανεκτίμητο επιστημονικό εργαλείο για τον έλεγχο της ασφάλειας των φαρμάκων που κυκλοφορούν στην αγορά. Σύμφωνα όμως με πληροφορίες του healthpharma.gr, μόλις 700 είναι ο αριθμός των κίτρινων καρτών που αποστέλλονται ετησίως στον ΕΟΦ από υγειονομικούς και ασθενείς. Οι επαγγελματίες υγείας στη χώρα μας δεν ανταποκρίνονται στη συμπλήρωση της κίτρινης κάρτας για διάφορους λόγους, με κυριότερο την έλλειψη χρόνου λόγω φόρτου εργασίας, ενώ οι περισσότεροι δεν έχουν εκπαιδευτεί επαρκώς στον τομέα της φαρμακοεπαγρύπνησης.
«Το έλλειμμα εκπαίδευσης είναι σημαντικό, γιατί η συμπλήρωση της κίτρινης κάρτας εξακολουθεί να αποτελεί «ταμπού» μεταξύ των υγειονομικών, και έχει λανθασμένα συνδεθεί με πολύπλοκη γραφειοκρατία και εμπλοκή μηχανισμών της αγοράς. Είναι ουσιώδες όλοι οι υγειονομικοί να αντιληφθούν την υποχρέωσή τους, πρωτίστως απέναντι στους ασθενείς τους και δευτερευόντως απέναντι στο κοινωνικό σύνολο για αντικειμενική, ορθή και έγκαιρη καταγραφή των ανεπιθύμητων ενεργειών. Πρόκειται για έναν κρίσιμο και αναντικατάστατο ρόλο, ο οποίος θα πρέπει από το σύνολο των υγειονομικών να υποστηριχθεί και να αναδειχθεί ως πεδίο διεπιστημονικής συνεργασίας, δεδομένου ότι απόλυτα συνδέεται με την ασφάλεια της φαρμακευτικής αγωγής (patient safety)» επισημαίνει στο healthpharma.gr η Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοποιών Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων (ΠΕΦΝΙ) και μέλος Δ.Σ. της European Association of Hospital Pharmacists (EAHP) κ. Δέσποινα Μακριδάκη.
Τι είναι η κίτρινη κάρτα
Η κίτρινη κάρτα του ΕΟΦ σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή είναι το επίσημο μέσο για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων και των εμβολίων. Την κίτρινη κάρτα μπορούν να την συμπληρώσουν όλοι οι επαγγελματίες υγείας (γιατροί, φαρμακοποιοί, νοσηλευτές), οι φαρμακευτικές εταιρείες, οι ασθενείς αλλά και οι συγγενείς τους. Οι κίτρινες κάρτες αξιολογούνται ανωνυμοποιούνται από τον ΕΟΦ διαβιβάζονται στη βάση του EMA στην Ευρώπη και του FDA στην Αμερική και από εκεί διαβιβάζονται στην παγκόσμια βάση Vigibase του ΠΟΥ στην Ουπσάλα της Σουηδίας όπου υπάρχει η κεντρική καταχώρηση και αξιολόγηση των ανεπιθύμητων ενεργειών.
Ασθενείς και κίτρινη κάρτα
Όσο για τους ασθενείς οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν καν τι είναι η κίτρινη κάρτα και ότι μπορούν να την συμπληρώσουν οι ίδιοι.
«Οι ασθενείς σε γενικές γραμμές γνωρίζουν ότι πρέπει να απευθυνθούν στον γιατρό ή το φαρμακοποιό που τους συνέστησε ένα φάρμακο, όταν αντιμετωπίζουν παρενέργειες από τη χρήση του. Τις περισσότερες φορές απευθύνονται στο φαρμακοποιό της κοινότητας για να αναφέρουν προβλήματα, με τον οποίο έχουν αναπτύξει μακροχρόνια σχέση εμπιστοσύνης, ή στο νοσοκομειακό φαρμακοποιό, εφόσον αφορά φάρμακα που προμηθεύονται μέσω του νοσοκομειακού φαρμακείου. Η διαδικασία που ακολουθείται περαιτέρω με τη συμπλήρωση της κίτρινης κάρτας και την αποστολή στον ΕΟΦ επικοινωνείτε στους ασθενείς μέσω ιατρών και φαρμακοποιών. Οι ασθενείς που συμμετέχουν ενεργά σε συλλόγους ασθενών χρονίως πασχόντων-ειδικών ομάδων κλπ, μπορεί να έχουν ενημερωθεί σχετικά και να γνωρίζουν περισσότερα για τη διαδικασία και τη χρησιμότητά της» τονίζει η κ. Μακριδάκη.
Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια οι Σύλλογοι Ασθενών κάνουν μια μεγάλη προσπάθεια να ενημερώσουν τους ασθενείς, για το πόσο σημαντική είναι η συμπλήρωση της αναφοράς των ανεπιθύμητων ενεργειών.
Η αναγκαιότητα της κίτρινης κάρτας στον εμβολιασμό
Λίγο πριν την έναρξη των μαζικών εμβολιασμών κατά της COVID-19 στη χώρα μας ο ΕΟΦ με επιστολή που έστειλε στους επαγγελματίες υγείας, τους υπενθύμισε την υποχρέωση που έχουν να αναφέρουν ανεπιθύμητες ενέργειες για τις οποίες υπάρχει η υποψία ότι σχετίζονται με τη χορήγηση εμβολίου κατά της COVID-19.Μάλιστα τους διευκρίνισε ότι η αναφορά των ανεπιθύμητων ενεργειών θα πρέπει να γίνεται προς τον ΕΟΦ με τη χρήση της φόρμας της κίτρινης κάρτας.
Η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών κ. Μαρία Θεοδωρίδου στην ενημέρωση του υπουργείου Υγείας για τον κορωνοϊό, ανέφερε ότι στην Ελλάδα έχουν συμπληρωθεί περίπου 1.500 κίτρινες κάρτες για ανεπιθύμητες παρενέργειες μετά από εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού. Επεσήμανε παράλληλα το γεγονός ότι στη συμπλήρωση της κίτρινης κάρτας, υπάρχει ακόμη ένα κενό. «Χρειάζεται μια μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για την έγκαιρη συμπλήρωση της κίτρινης κάρτας. Αυτό είναι μια επιθυμία και του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων που αξιοποιεί αυτό το πολύτιμο υλικό» τόνισε η κ. Θεοδωρίδου.
Φαρμακοεπαγρύπνηση και εμβολιασμός για κορωνοϊό
Σχετικά με το πόσο αποτελεσματικά τελικά λειτουργεί η φαρμακοεπαγρύπνηση στη χώρα μας στην καταγραφή των παρενεργειών από τα εμβόλια για τον κορωνοϊό η κ. Μακριδάκη τονίζει ότι «λόγω της κεντρικής διαδικασίας και των καθημερινών αναφορών που αποστέλλουν τα εμβολιαστικά κέντρα στις υγειονομικές περιφέρειες, αλλά και τις καταγραφές που γίνονται μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας εμβολιασμών από το υπουργείο Υγείας και την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, είναι βέβαιο πως η καταγραφή για τις παρενέργειες των εμβολίων είναι πολύ αποτελεσματική αυτή τη στιγμή».
Ωστόσο σύμφωνα με την κ. Μακριδάκη χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή, καθώς όλα τα εμβόλια έχουν πρόσφατα λάβει ειδικές άδειες με επείγουσες διαδικασίες και η καταγραφή των παρενεργειών είναι ιδιαιτέρως σημαντική στην παρούσα φάση, που χρησιμοποιούνται σε μεγάλα δείγματα πληθυσμού με διαφορετικό γενετικό υπόβαθρο.
«Είναι πολύ σημαντικό οι ίδιοι οι εμβολιαζόμενοι να επικοινωνούν τα όποια συμπτώματα εμφανίσουν. Επίσης είναι ουσιαστικό να υπάρχει αρμοδίως σωστή ενημέρωση προς τους πολίτες για τη δράση των εμβολίων και τυχόν παρενέργειες βάσει βιβλιογραφικών δεδομένων. Ο ρόλος των ΜΜΕ στη μεταφορά σωστής πληροφόρησης και στοιχείων είναι διαχρονικά σημαντικός» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο ρόλος του νοσοκομειακού φαρμακοποιού
Όσον αφορά το ρόλο του νοσοκομειακού φαρμακοποιού στα εμβολιαστικά κέντρα που έχουν συσταθεί στα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα η κ. Μακριδάκη τονίζει πως είναι πολύ σημαντικός «εξασφαλίζει -πλέον του διαχειριστικού τους ρόλου-την συγκέντρωση πληροφοριών για το ιστορικό του ασθενούς , την καταγραφή και την ιχνηλάτηση των δόσεων του εμβολίου σε όλα τα στάδια της διαδικασίας εμβολιασμού». Για το λόγο αυτό, υπάρχει νοσοκομειακός φαρμακοποιός καθ’ όλο το ωράριο εργασίας των κέντρων εμβολιασμού των νοσοκομείων, ώστε να ενημερώνεται το εμβολιαστικό κοινό για τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων και αυτές να καταγράφονται με αξιοπιστία, εφόσον συμβούν, και να επικοινωνούνται περαιτέρω με τον ΕΟΦ.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
